“Ik heb niet zoveel moeite met mijn slechte zicht. Ik tob er in ieder geval niet mee.” Op 30 oktober bezoek ik Lize van Scherpenzeel in Harderwijk. Lize is net uit school als ik binnenkom. Dit is het 39e interview over leven met een visuele beperking.
Door: Marijke Osinga
Ik schuif aan de eettafel aan. Lizes zusje Roos bevindt zich al in de woonkamer op de bank. Haar vader komt bij ons zitten.
Goed op een rijtje
Lize zit in groep 7. Ze moppert: ”Vandaag was er weer ruzie in de klas. Het zijn altijd dezelfde jongens die ruziemaken en de meester bespreekt elke keer weer met de hele klas hoe voortaan te handelen. Dat weten wij allemaal allang. De klas wordt zo onnodig opgehouden. Ik zal de meester eens zeggen dat hij dit met de jongens buiten schooltijd moet bespreken.” Ze kijkt vastberaden. In de loop van het gesprek heb ik het gevoel dat Lize ook op andere terreinen haar zaakjes goed op een rijtje heeft en weet waar ze voor staat. Haar vader kijkt trots naar haar en zegt: “Ja, we zijn blij dat Lize goed aangeeft wat ze nodig heeft.”
Lize vertelt dat ze met geschiedenis op het ogenblik de Tweede Wereldoorlog bespreken. Ze verzucht: “Ik zou wel eens naar het Anne Frank Huis willen gaan.” Haar vader belooft haar dat, zodra de coronatijd voorbij is, zij samen een dag naar Amsterdam gaan om te zien hoe Anne Frank ondergedoken heeft gezeten.
Nystagmus
Lizes ouders zagen dat de ogen van Lize heen en weer schoten toen ze drie maanden oud was. Een bezoek aan de oogarts volgde, waarna onderzoeken in het ziekenhuis en Bartiméus werden gedaan en de diagnose nystagmus werd gesteld. Lize ziet ongeveer 30%.
Op mijn vraag of er wel eens mensen zijn die opmerkingen over haar ogen maken, zegt ze: “Ja, op de camping deden ze dat wel. Maar op een gegeven ogenblik zei ik dat ze genoeg hadden gevraagd.”
Lize zit op een reguliere basisschool in Harderwijk. Zolang het niet te schemerig is, heeft ze geen problemen om daar zelfstandig naartoe te fietsen. Een klasgenootje en goede vriendin van haar, Chloe, heeft ook een visuele beperking. Samen hebben ze op school een presentatie gegeven over nystagmus, zodat hun medeleerlingen meer inzicht krijgen in wat de aandoening inhoudt.
Daartoe hebben Lize en haar vriendin brillen geleend van de ambulant begeleider van Bartiméus. Als je door deze brillen kijkt, zie je wat Lize en haar vriendin zo ongeveer zien. De leerlingen moesten op bladen opdrachten maken met de brillen op, zodat ze de beperking aan den lijve konden ervaren. Lize zag dat verschillende klasgenoten het zo lastig vonden de opdracht met de bril op te maken, dat ze smokkelden.
iPad
Beide dames hebben in de klas een schuin tafelblad, wat het lezen en schrijven voor hen vergemakkelijkt. Verder hebben zij een speciale lamp om de verlichting te optimaliseren. Op hun iPad wordt getoond wat de meester op het digibord schrijft. Voor de iPad is door de conciërge, meester Klaas, een speciale houder gemaakt, waardoor het gemakkelijker is het beeldscherm op ooghoogte naar hen toe te trekken of juist opzij te duwen. Ook de laptop van Lize is wat groter dan die van de rest van de klas. Lize kiest standaard voor een grotere letter, wat het lezen voor haar ten goede komt.
Op mijn vraag hoe Lize het vindt om een slechtziend klasgenootje te hebben, zegt ze: “Ik vind het fijn dat ik een vriendin heb die ook slecht ziet. Soms kan ik dingen met haar bespreken, die ik dan niet meer aan de meester hoef te vragen. Zij begrijpt gemakkelijk wat ik bedoel.
De leerboeken zijn op A3-formaat. Op gezette tijden komt de ambulant begeleider van Bartiméus om met de meester, de ouders van Lize en natuurlijk ook met Lize door te nemen wat goed gaat en wat beter kan. Zij kan aanbevelingen doen zodat de beperking van Lize zo min mogelijk invloed heeft op haar dagelijks functioneren.
Nekklachten
Door haar slechte zicht heeft Lize een voorkeurshouding gekregen, die haar nekklachten geeft. Een fysiotherapeut helpt Lize daar iets aan te doen. “Ik zal de meester vragen of mijn fysiotherapeut een keer op school mag komen“, zegt Lize. “Waarom?”, vraagt haar vader. “Omdat ik denk dat de meester mijn probleem dan beter begrijpt. De fysiotherapeut leek dat ook een goed idee”, antwoordt ze. Haar vader knikt.
Naast haar visuele beperking heeft Lize een gehoorprobleem. “Daar merk ik zo in het gesprek niets van”, zeg ik. “Nee, omdat je maar op anderhalve meter afstand van mij verwijderd bent, hoor ik je goed. Maar als je daar op de bank (ongeveer vier meter verderop, red.) zou zitten, zou ik niet meer verstaan wat je zegt. Daarom zit ik vooraan in de klas.”
Fotograaf
Als sport beoefent ze turnen. Eerder deed Lize ook aan streetdance. Beide sporten zijn niet meer te combineren omdat de trainingsuren op dezelfde dag vallen. Lize laat mij een filmpje zien waarin ze als turnster in actie is. Dansen doet Lize nog wel op Tik Tok, ook daarvan krijg ik filmpjes te zien.
Op mijn vraag wat ze later wil worden, antwoordt ze: “Kapster of fotograaf. Ik heb tijdens het veertigjarig huwelijk van mijn opa en oma een fotograaf bezig gezien. Toen dacht ik: zoiets wil ik later ook wel doen. Lize toont mij foto`s die ze met haar iPhone heeft gemaakt. Vooral de sfeer en de natuurlandschappen, boeien mij in wat ze mij toont.
Blij
Ik ben nieuwsgierig naar de boeken die ze leest. Lize vertelt: “Boeken van Girls Only vind ik leuk. Ik bestel ze via Kobo, Storytel of de bibliotheek in Harderwijk.” Via Kobo en Storytel kun je online e-books en luisterboeken lezen. Bij e-books kan Lize de lettergrootte groter zetten.
Als ik Lize ten slotte vraag hoe ze het heeft gevonden om geïnterviewd te worden, antwoordt ze nuchter: “O, dat heb ik prima gevonden. Ik vind het leuk om wat te vertellen, ik ben blij dat Bartiméus me helpt en helemaal leuk dat mijn vader nu voor Bartiméus is gaan werken!”
Dennis, de vader van Lize, is sinds kort programmamanager Toegankelijkheid & Technologie voor het Consortium Visueel, het samenwerkingsverband van de expertiseorganisaties Bartiméus, Koninklijke Visio en de Robert Coppes Stichting en de Oogvereniging en Maculavereniging.
Over Marijke Osinga
Marijke Osinga is jurist. Daarnaast schrijft ze verhalen en houdt ze interviews. Dit laatste doet ze omdat ze graag iets wil doen aan de beeldvorming van mensen met een beperking. Zelf is ze slechtziend en linkszijdig spastisch. Ze heeft een zoon van 18 met wie ze samen in een appartement woont. Bij de Oogvereniging maakt ze deel uit van de ledenraad.