Hoe kunt u uw museum of een expositie beter toegankelijk maken voor iedereen? Richt uw museum in met 't oog op de wensen van bezoekers met een visuele en/of auditieve beperking. Al uw bezoekers hebben baat bij verbetering van de toegankelijkheid. Onderstaande handreiking kwam tot stand in samenwerking met de doelgroep zelf.
Gebouw
- Zorg voor een heldere routing en duidelijke bewegwijzering. Door middel van gekleurde markeringen op de vloer kun je routes sneller herkenbaar maken.
- Vermijd obstakels in de looproute of zorg dat ze in kleur contrasteren met de vloer
- Zorg dat wanden en vloeren duidelijk te onderscheiden zijn, bijvoorbeeld een donkere vloer en een lichte wand.
- Zorg dat toiletten goed zichtbaar en dat herkenbaar is waar welke toiletten zijn (dames of heren). Let op grootte, hoogte en contrast van de bordjes.
- Zorg voor een goede akoestiek. Probeer de nagalmtijden te verminderen. Gebruik bijvoorbeeld zachte materialen in het interieur zoals gordijnen, vloerbedekking, meubels met textielafwerking, speciale wand- en plafondafwerkingen.
Tentoonstelling
- Zorg voor een goede verlichting: gelijkmatig en indirect
- Probeer zo veel mogelijk objecten open (niet in vitrines) op te stellen.
- Plaats objecten op ooghoogte of lager en op zo’n manier dat bezoekers ze goed van dichtbij kunnen bekijken.
- Probeer een aantal objecten te zoeken die bezoekers mogen aanraken en geef duidelijk aan wanneer dit mag.
- Als aanraken niet mogelijk is, kun je voor een replica, maquette of reliëfafbeelding (van een schilderij) zorgen.
- Voorkom hinderlijke reflecties bij glanzende oppervlakken zoals vitrines en tekstbordjes.
Zorg bij trappen voor:
- Goede verlichting.
- Een leuning in een contrasterende kleur
- Een leuning die aan begin en eind 30 cm horizontaal doorloopt
- Treden die gemarkeerd zijn met een rand (45 mm) die goed zichtbaar is bij het dalen van de trap: in een sterk contrasterende kleur en liefst ook pedotactiel (met de voet voelbaar)
Informatie
- Zorg voor een goede verlichting van tekstborden.
- Hang tekstborden op een hoogte van 120 – 160 cm zodat bezoekers ze goed van dichtbij kunnen lezen.
- Gebruik een schreefloos lettertype (zoals Verdana of Frutiger) dat voldoende groot is: minimaal 5% van de kleinste leesafstand. Bij een minimale leesafstand van 1 meter zijn letters minimaal 5 centimeter hoog.
- Stel informatie ook beschikbaar in braille, grote letter (minimaal 14 punts, schreefloos) en/of audio. Je kunt informatie ook digitaal beschikbaar stellen, zodat bezoekers met een visuele beperking de tekst zelf in spraak kunnen omzetten (bijvoorbeeld met een smartphone).
- Een audiotour kan heel waardevol zijn voor bezoekers met een visuele beperking
- a. Bruikbaarheid. Zorg bijvoorbeeld voor voelbare en goed zichtbaar te onderscheiden knoppen of een toegankelijke smartphone-app.
- b. Leesbaarheid. Zorg dat de nummers bij de museumstukken opvallen en goed leesbaar zijn of maak gebruik van QR-codes of een andere techniek om audio automatisch te laten afspelen.
- c. Verstaanbaarheid. Let erop dat de uitspraak duidelijk is en dat het volume regelbaar is. Zorg dat geluidsdragers minimaal ook geschikt zijn voor hoortoestelgebruikers (met een halsringleiding).
- d. Zorg dat alle gesproken informatie ook schriftelijk beschikbaar is voor mensen met een auditieve beperking (ook in grote letters en/of braille). Je kunt de audiotour ook op videofoon beschikbaar maken, zodat de informatie zowel in gebarentaal als in geschreven taal wordt overgebracht.
- Zorg voor een duidelijke plattegrond met contrasterende letters die voldoende groot zijn. Zorg voor een uitvergrote versie met grote letter of een reliëfversie met braille.
- Bij educatieve films in musea is voor mensen met een auditieve beperking belangrijk, ook bij Nederlandstalige tekst. Zorg dat de letters goed contrasteren met de achtergrond.
- Bied op de website een duidelijke en uitgebreide routebeschrijving en plattegrond aan zodat bezoekers zich goed kunnen voorbereiden.
- Geef op de website duidelijke informatie over de toegankelijkheid van je museum voor mensen met een beperking en deel de informatie via de online museumgids van www.museum4all.eu.
Service/personeel
- Sommige bezoekers zullen een geleidehond meenemen. Zorg dat het voor personeel en bezoekers duidelijk is dat geleidehonden, in tegenstelling tot andere honden, welkom zijn.
- Sommige bezoekers zullen een begeleider meenemen (denk bijvoorbeeld ook aan een gebarentolk voor doofblinde mensen). Overweeg om begeleiders gratis toegang te geven op vertoon van een OV-begeleiderskaart. Zorg hierbij wel dat het personeel van deze regeling op de hoogte is en communiceer het duidelijk naar de bezoekers.
- Zorg dat publieksmedewerkers goed kunnen antwoorden op vragen van bezoekers met een visuele en/of auditieve beperking en hulp kunnen bieden of de weg kunnen wijzen wanneer dat nodig is. Een specifieke vraag die bezoekers kunnen hebben is bijvoorbeeld: welk gedeelte van dit museum is voor mij interessant?
- Bied zo mogelijk hulp aan maar pak niet iemand ongevraagd bij de arm.
- Slechtziende mensen zijn niet altijd meteen herkenbaar als slechtziend als ze geen stok of hond gebruiken.
- Bied voor groepen aangepaste rondleidingen aan waarbij je extra beschrijvende uitleg geeft of objecten kunt laten aanraken. Zorg bij rondleidingen voor een goede verstaanbaarheid en een ringleiding.
Meer lezen
- Berry den Brinker, Zicht op ruimte. Handboek visuele toegankelijkheid, verschijnt 1 oktober.
- Handreiking leesbaarheid gedrukte tekst
- De Stichting KUBES heeft in januari 2010 een herziene uitgave van een handreiking aan musea gepubliceerd. Deze is momenteel echter niet meer beschikbaar.
- Voorbeelden van toegankelijke musea in Nederland
Organisaties die u verder kunnen helpen:
Organisaties die kunnen helpen uw museum toegankelijker te maken voor mensen met een visuele en/of auditieve beperking:
- Bartiméus (advies)
- Koninklijke Visio (advies)
- Dedicon (advies)
- Oogvereniging (ervaringsdeskundigen)
- Stichting KUBES (ervaringsdeskundigen)
