Hoe kunt u uw museum of een expositie beter toegankelijk maken voor iedereen? Richt uw museum in met 't oog op de wensen van bezoekers met een visuele en/of auditieve beperking. Al uw bezoekers hebben baat bij verbetering van de toegankelijkheid. Onderstaande handreiking kwam tot stand in samenwerking met de doelgroep zelf.
Gebouw
- Zorg voor een heldere routing en duidelijke bewegwijzering. Door middel van gekleurde markeringen op de vloer kun je routes sneller herkenbaar maken.
- Vermijd obstakels in de looproute of zorg dat ze in kleur contrasteren met de vloer
- Zorg dat wanden en vloeren duidelijk te onderscheiden zijn, bijvoorbeeld een donkere vloer en een lichte wand.
- Zorg dat toiletten goed zichtbaar en dat herkenbaar is waar welke toiletten zijn (dames of heren). Let op grootte, hoogte en contrast van de bordjes.
- Zorg voor een goede akoestiek. Probeer de nagalmtijden te verminderen. Gebruik bijvoorbeeld zachte materialen in het interieur zoals gordijnen, vloerbedekking, meubels met textielafwerking, speciale wand- en plafondafwerkingen.
Tentoonstelling
- Zorg voor een goede verlichting: gelijkmatig en indirect
- Probeer zo veel mogelijk objecten open (niet in vitrines) op te stellen.
- Plaats objecten op ooghoogte of lager en op zo’n manier dat bezoekers ze goed van dichtbij kunnen bekijken.
- Probeer een aantal objecten te zoeken die bezoekers mogen aanraken en geef duidelijk aan wanneer dit mag.
- Als aanraken niet mogelijk is, kun je voor een replica, maquette of reliëfafbeelding (van een schilderij) zorgen.
- Voorkom hinderlijke reflecties bij glanzende oppervlakken zoals vitrines en tekstbordjes.
Zorg bij trappen voor:
- Goede verlichting.
- Een leuning in een contrasterende kleur
- Een leuning die aan begin en eind 30 cm horizontaal doorloopt
- Treden die gemarkeerd zijn met een rand (45 mm) die goed zichtbaar is bij het dalen van de trap: in een sterk contrasterende kleur en liefst ook pedotactiel (met de voet voelbaar)
Informatie
- Zorg voor een goede verlichting van tekstborden.
- Hang tekstborden op een hoogte van 120 – 160 cm zodat bezoekers ze goed van dichtbij kunnen lezen.
- Gebruik een schreefloos lettertype (zoals Verdana of Frutiger) dat voldoende groot is: minimaal 5% van de kleinste leesafstand. Bij een minimale leesafstand van 1 meter zijn letters minimaal 5 centimeter hoog.
- Stel informatie ook beschikbaar in braille, grote letter (minimaal 14 punts, schreefloos) en/of audio. Je kunt informatie ook digitaal beschikbaar stellen, zodat bezoekers met een visuele beperking de tekst zelf in spraak kunnen omzetten (bijvoorbeeld met een smartphone).
- Een audiotour kan heel waardevol zijn voor bezoekers met een visuele beperking
- a. Bruikbaarheid. Zorg bijvoorbeeld voor voelbare en goed zichtbaar te onderscheiden knoppen of een toegankelijke smartphone-app.
- b. Leesbaarheid. Zorg dat de nummers bij de museumstukken opvallen en goed leesbaar zijn of maak gebruik van QR-codes of een andere techniek om audio automatisch te laten afspelen.
- c. Verstaanbaarheid. Let erop dat de uitspraak duidelijk is en dat het volume regelbaar is. Zorg dat geluidsdragers minimaal ook geschikt zijn voor hoortoestelgebruikers (met een halsringleiding).
- d. Zorg dat alle gesproken informatie ook schriftelijk beschikbaar is voor mensen met een auditieve beperking (ook in grote letters en/of braille). Je kunt de audiotour ook op videofoon beschikbaar maken, zodat de informatie zowel in gebarentaal als in geschreven taal wordt overgebracht.
- Zorg voor een duidelijke plattegrond met contrasterende letters die voldoende groot zijn. Zorg voor een uitvergrote versie met grote letter of een reliëfversie met braille.
- Bij educatieve films in musea is voor mensen met een auditieve beperking belangrijk, ook bij Nederlandstalige tekst. Zorg dat de letters goed contrasteren met de achtergrond.
- Bied op de website een duidelijke en uitgebreide routebeschrijving en plattegrond aan zodat bezoekers zich goed kunnen voorbereiden.
- Geef op de website duidelijke informatie over de toegankelijkheid van je museum voor mensen met een beperking en deel de informatie via de online museumgids van www.museum4all.eu.
Digitale toegankelijkheid
- Zorg ervoor dat uw website voldoet aan de laatste norm van de richtlijnen voor digitale toegankelijkheid (momenteel WCAG 2.1 AA).
- Hou hierbij vooral ook rekening met voldoende contrast, voorzien knoppen en invoervelden van labels, en voorzien afbeeldingen van alt-teksten.
- Speciale aandacht is nodig voor de online verkoop van tickets. Veelal blijkt dat deze ontoegankelijk zijn voor mensen met een visuele beperking waardoor zij niet zonder hulp tickets kunnen bestellen. Ook ouderen hebben hier door verslechtering van hun zichtvermogen vaak last van.
Service/personeel
- Sommige bezoekers zullen een geleidehond meenemen. Zorg dat het voor personeel en bezoekers duidelijk is dat geleidehonden, in tegenstelling tot andere honden, welkom zijn.
- Sommige bezoekers zullen een begeleider meenemen (denk bijvoorbeeld ook aan een gebarentolk voor doofblinde mensen). Overweeg om begeleiders gratis toegang te geven op vertoon van een OV-begeleiderskaart. Zorg hierbij wel dat het personeel van deze regeling op de hoogte is en communiceer het duidelijk naar de bezoekers.
- Zorg dat publieksmedewerkers goed kunnen antwoorden op vragen van bezoekers met een visuele en/of auditieve beperking en hulp kunnen bieden of de weg kunnen wijzen wanneer dat nodig is. Een specifieke vraag die bezoekers kunnen hebben is bijvoorbeeld: welk gedeelte van dit museum is voor mij interessant?
- Bied zo mogelijk hulp aan maar pak niet iemand ongevraagd bij de arm.
- Slechtziende mensen zijn niet altijd meteen herkenbaar als slechtziend als ze geen stok of hond gebruiken.
- Bied voor groepen aangepaste rondleidingen aan waarbij je extra beschrijvende uitleg geeft of objecten kunt laten aanraken. Zorg bij rondleidingen voor een goede verstaanbaarheid en een ringleiding.
Meer lezen
- Toolkit voor toegankelijke musea “Musea Open u” (2017)
- Handreiking leesbaarheid gedrukte tekst
- Handreiking Inclusief Publiceren van Dedicon (2019)
Organisaties die u verder kunnen helpen:
Organisaties die kunnen helpen uw museum toegankelijker te maken voor mensen met een visuele en/of auditieve beperking:
- Bartiméus (advies)
- Koninklijke Visio (advies)
- Dedicon (advies)
- Oogvereniging (ervaringsdeskundigen)
- Stichting KUBES (ervaringsdeskundigen)