Hoe kan ik op de computer werken als ik het beeldscherm niet goed kan lezen? Steeds meer communicatie verloopt via de computer en internet. Mensen die blind of slechtziend zijn kunnen vaak het scherm niet of niet goed meer lezen. Daarom is er software voor vergroting of het omzetten van tekst in braille en/of spraak. Toegankelijkheid zit voor een deel in het besturingssysteem, zoals Windows of Apple’s iOS, maar er is ook aparte schermleessoftware.
Toegankelijkheid Windows
In Windows kan bij de instellingen al het een en ander worden aangepast om het beeldscherm beter te kunnen lezen. Zo kunt u hoog contrast of andere kleuren instellen. (Let op: Als hoog contrast ingesteld is kan het voorkomen dat letters niet goed leesbaar blijven en door elkaar gaan lopen.) Ook is er een ‘verteller’ aanwezig die een en ander kan voorlezen. Bij toegankelijkheid vindt u ook het vergrootglas. Deze kan in verschillende formaten worden gebruikt. Brailleleesregels werken meestal niet direct met Windows, maar vereisen aparte schermleessoftware of een bijgeleverd stuurprogramma.
Toegankelijkheid Apple
Op alle Apple-producten staat onder instellingen ‘toegankelijkheid’. Hier kunt u de VoiceOver aanzetten. Met VoiceOver wordt alles voorgelezen. Apple heeft daarnaast een zoomfunctie. Hiermee kunt u in- en uitzoomen. waardoor het beeld groter en kleiner wordt. Brailleleesregels werken meestal goed op Appleproducten, vraag dit wel eerst na bij de leverancier van de brailleregel. Bij Apple-producten is geen extra schermleesprogramma meer nodig, omdat alle opties voor vergroting en spraak al aanwezig zijn.
Schermleessoftware
Een screenreader, ook wel hulpprogramma en schermlezer genoemd, is software die op de computer of laptop kan worden geïnstalleerd. Deze software bevat vaak verschillende functies om te helpen met het lezen van het scherm zoals vergroting, spraak en braille. Er zijn programma’s met alle functies, maar ook programma’s met maar één van de drie functies.
Gratis schermlezers
NVDA
NonVisual Desktop Access (NVDA) is een schermleesprogramma dat u gratis kunt downloaden. NVDA bevat spraak en kan werken met brailleregels. Een leverancier kan helpen bij het maken van scripts die veelgebruikte handelingen op een systeem kunnen automatiseren.
Meer informatie op de website van NVDA.
Voor NVDA kunt u hulp krijgen bij installatie en instructie van een leverancier. Dit wordt vaak vergoed door de zorgverzekering.
Window-Eyes
Voor Windows was er het vergrotingsprogramma Window Eyes. Window-Eyes wordt sinds medio 2017 echter niet meer verder ontwikkeld, meldt Optelec. Momenteel werkt de software nog gewoon, maar op termijn zal dit wel problemen opleveren.
Veelgebruikte betaalde schermlezers
Naast de bovengenoemde gratis oplossingen zijn er schermleesprogramma’s waarvoor betaald moet worden. Deze worden vaak vergoed door de zorgverzekeraar, UWV of de werkgever. Voor werksituaties is het goed om na te vragen of de schermlezer samenwerkt met de software die op het werk gebruikt wordt.
Jaws
Jaws is een schermleesprogramma met spraak en braille. Voor braille is een brailleleesregel aan te sluiten en er zijn verschillende stemmen beschikbaar.
Magic
Magic is een pakket voor het vergroten op het beeldscherm. Kleuren en contrast kunnen worden aangepast. Magic combineert sterke vergroting met spraak.
Supernova
Supernova bevat vergroting, spraak en braille. De vergroting kan op verschillende manieren worden ingesteld en kleuren en contrast kunnen worden aangepast. Voor de spraak zijn diverse stemmen beschikbaar.
Zoomtext
Zoomtext is een programma voor vergroting. Achtergrond- en letterkleur is in te stellen en ook de grootte van de muis is aan te passen en te volgen met hulplijnen.
Vergoeding
Voor informatie over vergoedingen kunt u kijken bij Wordt mijn hulpmiddel vergoed? of bij werkplekaanpassingen, als u de schermleessoftware voor uw werk gebruikt.