Voorjaar 2018 las ik in een nieuwsbrief van de Oogvereniging de oproep om deel te nemen aan Campus Visually Impaired van 15-19 augustus 2018 in Frankfurt/Main. Doel was om studenten met een visuele beperking uit heel Europa bij elkaar te brengen, kennis uit te wisselen en elkaar te stimuleren om net zoals andere studenten ook in het buitenland te gaan studeren. Omdat ik studeren als opmaat naar werk zie (en we weten allemaal hoe onnodig hoog de werkloosheid onder mensen met een visuele beperking nog is) en ook benieuwd was naar de Europese integratie voor werknemers met een visuele beperking sprak het congres mij enorm aan. Elk land mocht vier deelnemers leveren.
Door: Caspar van den Berg
Nooit geweten dat het zo’n bijzondere ervaring zou worden. Dat begon al in april 2018. Om naar het congres te mogen gaan hebben de Nederlandse deelnemers allemaal een motivatiebrief geschreven waarom zij mee wilden gaan. Mijn motivatiebrief mailde ik op 19 april, 2 dagen voor de deadline, naar de Oogvereniging. Als een tekst echt goed moet zijn dan laat ik deze lezen door een ander. In dit geval had mijn vrouw Josephine het concept becommentarieerd. Het is de laatste tekst van mij die ze heeft gelezen. Twee dagen later is Josephine op 37-jarige leeftijd plotseling overleden.
Een moeilijke tijd, die deels nog steeds voortduurt, brak aan. Toch wilde ik heel graag naar Frankfurt gaan, ook omdat Josephine mij hierin steunde en zij gelijke rechten voor iedereen met een beperking een warm hart toe droeg. Tijdig oppas geregeld voor onze 1 jaar oude dochter en dan toch samen met de andere deelnemers de reisplannen smeden. Tickets geboekt en een voorbereidingsvergadering bij de Oogvereniging gedaan.
15 augustus was het dan eindelijk zo ver. In Arnhem stapte ik als laatste in de ICE naar Frankfurt waarin Eva van den Berg, Kristina Misiunaite en Yong-Qi Cong al zaten. Tijdens de reis hebben we onze presentatie over studeren met een visuele beperking in Nederland verder voorbereid. We kwamen er achter dat zelfs de Nederlandse universiteiten onderling erg van elkaar verschillen voor wat betreft het doen van aanpassingen die voor ons het studeren mogelijk maken. Laat staan dat het carrièrebureau van de universiteit ook maar iets weet van werken met een beperking….
De sfeer tijdens het congres voelde voor mij als een warm bad. Zoveel onderling respect voor elkaar. Je bent niet de uitzondering want iedereen ziet slecht of niets. Iedereen helpt elkaar, we delen dezelfde drive om echt iets van ons leven te maken (wat van sommige deelnemers echt opofferingen vraagt!) en vooral onze beperking ons niet te laten beperken. De joie de vivre van bijvoorbeeld deelnemers uit Oost-Europa, die nog steeds met openlijke discriminatie te maken hebben maar toch hun weg weten te vinden, heeft mij echt geïnspireerd en gemotiveerd om door te gaan.
Natuurlijk hebben we ook gewerkt en geleerd. Inhoudelijk spraken we donderdag en vrijdag over de mogelijkheden aangepast examen te doen (de persoonlijke touch is daarbij meestal de doorslaggevende factor), digitale studieliteratuur, assistive technology en persoonlijke assistentie, Erasmus beurzen voor buitenland studies en de Europese integratie.
Wat assistive technology, zoals een beeldschermloep, betreft bleek dat de situatie per land zeer verschillend is. In Servië bijvoorbeeld zijn dit soort hulpmiddelen simpelweg niet verkrijgbaar. Persoonlijke assistentie is in Groot-Brittannië en Spanje perfect geregeld, maar in Nederland werkelijk dramatisch (zeker als buitenlandse student zonder Nederlandse zorgverzekering…).
Wat wel weer goed geregeld is zijn de Erasmus beurzen. Als student met een beperking kan je een grotere beurs krijgen die de extra kosten die je moet maken dekt. Als je bijvoorbeeld twee weken eerder naar de buitenlandse universiteit gaat om de weg te leren kennen, dan wordt dat door de Erasmus beurs betaald. En er is genoeg budget! Dus laat je niet tegenhouden.
Tegenhouden lieten we ons ook niet op de vrijdagavond. Spontaan besloten we met z’n allen Frankfurt centrum in te gaan. Tja, of we genoeg Behindertenausweissen hadden of niet (waarmee Duitsers met een beperking gratis kunnen reizen), de kaartjesautomaat was met z’n touchscreen toch niet toegankelijk, dus hup met z’n allen gewoon de S-Bahn in. Gewoon gaan en doen!
Tijdens de zaterdagochtend bespraken we de Europese integratie voor mensen met een beperking. Kortgezegd: die is er niet of staat in de kinderschoenen. De European Disability Card is nauwelijks van de grond gekomen: slechts acht lidstaten hebben hem ingevoerd. Grensoverschrijdend reizen, werken en studeren is veel lastiger (maar zeker niet ondoenbaar!) voor mensen met een beperking. We moeten hier nog de omslag maken van het kostenperspectief, aanpassingen kosten geld, naar het opbrengstperspectief: als je aanpassingen doet kunnen mensen met een beperking aan het werk en verdienen ze geld en betalen ze belasting in plaats van dat ze een uitkering krijgen. Die omslag zal een lange weg zijn, maar kan alleen op Europees niveau gebeuren.
Zaterdagmiddag hadden we een stadsrondleiding inclusief voelbare kaarten en foto’s in het centrum van Frankfurt. We sloten de dag af in een gezellig Duits restaurant.
En voor je het weet was het alweer bijna voorbij. Na de evaluatie op zondagochtend en de oproep aan andere landen om iets soortgelijks in de toekomst te organiseren was het tijd om naar huis te gaan.
Nu kijk ik met een ontzettend warm gevoel terug op deze bijzondere ervaring. Die wil ik ook andere studenten geven. Ga net zoals andere studenten -ook met je visuele beperking- gewoon naar het buitenland. En denk daarbij: niet ondanks, maar dankzij! Ik heb in Frankfurt zoveel mensen ontmoet die mentaal zoveel sterker zijn dan mensen zonder een beperking dat ik wil zeggen: dankzij je beperking kan je dingen die ‘normale’ mensen echt niet kunnen! Go for it! Wil je meer informatie? Neem contact met ons op via de Oogve