Studeren met een visuele beperking is de laatste jaren toegankelijker geworden. Met de huidige technologie kun je zelfstandig studieboeken omzetten naar leesbare tekst. Zo beschik je snel over informatie in de door jou gewenste leesvorm. We zetten een aantal oplossingen voor je op een rij.
Korte teksten scannen met een smartphone-app
Met een app op je smartphone heb je direct een simpele oplossing bij de hand. Er zijn IOS- en Android-apps waarmee je gedrukte tekst scant en laat voorlezen. Handig in gebruik bij korte teksten zoals: brieven, hand-outs of andere documenten.
Een voorbeeld is de app Seeing AI. Deze app werkt redelijk goed en is gratis. De app KNFB reader is speciaal ontwikkeld voor mensen met een visuele beperking. De app is gebruiksvriendelijk en biedt diverse navigatiemogelijkheden voor tekst. De app kan aangeven of je de juiste afstand tot de tekst behouden hebt, zodat je een goede foto kunt maken. In de praktijk is hier nog wel wat oefening voor nodig. Een minpuntje: er hangt een pittig prijskaartje aan deze app. Je moet er dus wel wat voor over hebben.
Scanner met OCR-software
Wat veel scholieren en studenten tegenwoordig steeds vaker doen is het gebruiken van een scanner op de thuiswerkplek. Met een scanner is het eenvoudig om grotere documenten te bewerken uit boeken, kranten of tijdschriften. Het scannen kost wel even tijd maar daar krijg je toegankelijk studiemateriaal voor terug.
Er zijn diverse soorten scanners op de markt zoals de flatbed-scanner om tekst per pagina te scannen. Om meerdere pagina’s per keer te scannen gebruik je een scanner met automatische papierinvoer. Daarvoor is het wel nodig om je studieboek uit elkaar te snijden. De prijzen van deze scanners liggen uiteen van €70,- tot €300,-.
Bij het gebruik van een scanner heb je aanvullende OCR-software nodig om tekst te laten herkennen op de afbeelding. OCR-software herkent de fototekst en zet deze om naar toegankelijke tekst. De tekst kun je daarna lezen en bewerken in een tekstverwerker zoals Microsoft Word. Voorbeelden van softwarepakketten zijn Omnipage en Finereader. De prijs ligt rond de 50 euro. Let er bij de aanschaf op dat het softwarepakket toegankelijk is.
Er zijn ook gratis tools op internet verkrijgbaar om snel tekst toegankelijk te maken. Zo is er de service Dropbox PDF-conversie en de tool Robotekst: www.robotekst.nl.
Camerasystemen voor thuis en onderweg
In Nederland zijn er mobiele camerasystemen verkrijgbaar bij de hulpmiddelenleveranciers. Deze camera’s zijn ontworpen voor scholieren en studenten met een visuele beperking om te gebruiken op school of de thuiswerkplek. Een camera maakt in korte tijd een foto van willekeurige gedrukte tekst. De meegeleverde en toegankelijke software zet de foto om naar tekst. Met een schermlezer op je computer kun je de tekst lezen en bewerken in een tekstverwerker zoals Microsoft Word. Het camerasysteem is met een USB-kabel verbonden aan de computer. Een voorbeeld van een camerasysteem is de Handy Tech iRead. Dit systeem heeft een automatische scanstand, waarmee je zelfs een boek van 300 bladzijden kan omzetten in minder dan 8 minuten tijd.
Het perfecte plaatje
Voor alle genoemde oplossingen geldt dat tekst niet altijd perfect wordt gescand. Het kan zijn dat de letter i als de letter j wordt aangegeven. Ook zijn berekeningen of formules vaak niet zelfstandig om te zetten en worden grafieken en tabellen onleesbaar gescand. Volg je vakken als wiskunde, statistiek of een vreemde taal? Dan is het aan te raden om gebruik te maken van een ondersteunende organisatie.
Stichting Dedicon produceert studiematerialen van hoge kwaliteit en maakt elke tekst, formule of tabel toegankelijk. Er worden toegankelijkheidsopties in de studieboeken verwerkt zodat je met een schermlezer navigeren kan op koppen of via de inhoudsopgave.
School- en studieboeken op smartphone en tablet
School- en studieboeken en gesproken bladmuziek kunt u beluisteren via de gratis app LEX. LEX is bedoeld voor klanten van Dedicon Educatief, de webwinkel voor scholieren, studenten en beroepsbeoefenaars. Lees meer over gesproken school- en studieboeken.
Keuzestress?
Welke oplossing het beste bij jouw situatie past, bepaal je zelf. Je kunt jezelf het volgende afvragen:
- Welke kwaliteit van de omgezette tekst vind ik belangrijk?
- Welke soort zwartdruktekst wil ik omzetten?
- Welke snelheid van het scannen heeft mijn voorkeur?
- Heb ik een scanner voor onderweg of thuis nodig?
Door mogelijk gebruik te maken van meerdere oplossingen tijdens je studie kun je, per keer dat je zwartdruktekst in een toegankelijke vorm nodig hebt, bepalen waar je behoefte aan hebt. Ook jij kan zo jouw studie toegankelijker maken!
Anderen gaven ook nog de tips:
Bij sommige universiteiten biedt de universiteitsbibliotheek studiemateriaal in pdf-formaat aan.
De volgende programma’s en apps zijn goed te gebruiken:
- Photo-pdf-bestanden kun je formatteren naar een toegankelijk bestandsformaat met ABBY fine reader of Robob Raille
- Als je ABBY Fine Reader aan wilt schaffen, kan dat met korting via Surfspot. Deze website geeft korting aan studenten op software en hardware. Het voordeel van Fine reader op je computer is dat je er geen internet voor nodig hebt en er is geen limiet voor de grootte van het bestand.
- Robobraille biedt bestandsformaten aan die direct kunnen worden geprint met een brailleprinter. De website van Robobraille kent wel een limiet voor de grootte van bestanden.
- Pdf-bestanden kun je ook snel lezen met Chrome. Ga naar ‘openen met’ en slecteer Chrome als standaardprogramma. Als je het bestand met Microsoft Word wilt openen, gaat dat op dezelfde manier.
- Normale pdf-bestanden kun je openen met Microsoft Word, waardoor ze beter leesbaar worden.
- Ebooks die beveiligd zijn met DRM kun je lezen met de app Voice dream Reader of met scripts voor Python.
- Het Epub-formaat, waarin Ebooks vaak worden geleverd, is eigenlijk hetzelfde als html. Verander de bestandsextentie van Epub naar Zip, open het bestand en open de bestanden als html-bestanden. Dit werkt alleen voor bestanden die niet met DRM beveiligd zijn.
- Libra Office is een programma om de DRM-beveiliging te verwijderen.
- Ballabolka is een programma waarmee je een mp3-bestand van een pdf-bestand kunt maken.
- Je kunt boeken ook zelf inscannen. Een scanner is vaak niet duur. In Windows 10 zit OCR-software, waarmee je de scan naar tekst kunt omzetten.
- Bookshare is een Amerikaanse website die veel boeken in aangepaste formaten aanbied. Je betaalt hiervoor 50 dollar per jaar, maar je moet wel een verklaring opsturen dat je een visuele beperking hebt. Bookshare is erg nuttig voor literatuurstudenten, want er is veel oude literatuur beschikbaar.
- LateX is handig voor wiskundestudenten. Als je de leraar vraagt om je de aantekeningen te geven, kun je deze lezen met LateX. LateX kan ook handig zijn om zelf pdf-bestanden met een goede opmaak te maken.
- Je kunt je bovendien aanmelden bij buitenlandse bibliotheken voor blinden en slechtzienden. In sommige landen kan dit echter alleen als je inwoner van dat land bent.
- Google Docs is toegankelijk. Als je een link naar een Google document krijgt, open de link en doe ctrl+alt+z. Dit hoef je maar één keer te doen. Als het vastloopt, ga naar file > publish > publish a html version. Je krijgt dan een html-bestand waarin je zelf niet kunt werken, maar hierdoor heb je wel de informatie van het bestand en gaat deze niet verloren. Google heeft documentatie over hoe je hun programma’s kunt gebruiken met een schermlezer.
- Boeken van Amazon zijn toegankelijk op de pc.