Duidelijke kantmarkering op fietspaden kan enkelvoudige fietsongevallen voorkomen doordat het senioren en slechtzienden bij duisternis in staat stelt om koers te houden en de focus te richten op andere weggebruikers of obstakels.
Fietspad
Duidelijke kantmarkering moet daarom, net als voor het gemotoriseerde verkeer, ook voor het fietsverkeer een standaard ontwerpprincipe zijn.
Dit en meer stelt Berry Den Brinker in een speciale aanvulling op de CROW-publicatie ‘Seniorenproof Wegontwerp’ die eind 2011 verscheen. In opdracht van de projectgroep stelde Den Brinker van de Stichting Silvur – samen met een lees- en focusgroep – een concreet handvat samen, voor gemeentelijke en provinciale overheden om te zorgen voor ‘een vergevingsgezind ontwerp van fietsinfrastructuur waarbij enkelvoudige fietsongevallen worden voorkomen’.
Psychofysica
Den Brinker: ‘Belangrijk gegeven is dat enkelvoudige fietsongevallen ontstaan als de fietser kritische informatie te laat of geheel over het hoofd ziet. Vanuit de psychofysica is bekend dat een wegontwerper er niet vanuit mag gaan dat de fietser in één oogopslag alles om zich heen scherp kan zien. Bij het rijden verwerken bestuurders van voertuigen, ook fietsers, twee soorten visuele informatie: centrale en perifere beeldinformatie.
Autobestuurders hebben de hoge beeldscherpte nodig om verkeersborden te herkennen, bewegwijzering op afstand te lezen en tegenliggers bijtijds waar te nemen. De blik is naar voren gericht om deze informatie daadwerkelijk op te pikken. Tegelijkertijd heeft de bestuurder perifere informatie uit de directe ruimtelijke omgeving nodig om koers te houden, andere weggebruikers te passeren en op de weg te blijven.
Automobilisten kunnen op de meeste wegen deze perifere omgevingsinformatie over het wegverloop goed waarnemen door contrastrijke kantmarkering aan weerszijde van de weg en eventueel ook door markering tussen de rijstroken.’
Focus naar wegrand
Op vrijliggende fietspaden is zulke markering niet gebruikelijk. ‘Gevolg daarvan is, zo vervolgt Den Brinker, ‘dat de fietser bij slechte lichtomstandigheden de focus verlegt naar de wegrand. De fietser kan zodoende overige, kritische informatie missen over andere fietsers, paaltjes, putten, hobbels, kuilen, gleuven en gladde plekken in het wegdek.’ In de aanvulling die in het voorjaar?? Verschijnt worden ook concrete tips – geen verhoogde rand gebruiken die op standaard belijning lijkt – en een aantal quick wins gegeven, zoals: voorzie paaltjes, zolang ze nog niet verwijderd kunnen worden, van een lange inleidende ribbelmarkering.
De lees- en focusgroep die meewerkten aan deze aanvulling op de richtlijnen voor een senior-proof-wegontwerp, bestond uit vertegenwoordigers van: Fietsersbond, CROW, ANBO, Fietsberaad, SWOV, Rijkwaterstaat, MD Vereniging, Dienst IVV Amsterdam en Viziris.
