Inleiding

De samenleving om ons heen verandert in hoog tempo. Digitalisering en technologische innovaties beïnvloeden bijna elk aspect van het dagelijks leven. Voor mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening kan technologie bevrijdend zijn – denk aan hulpmiddelen en apps die zelfstandigheid vergroten – maar ook een bron van nieuwe uitsluiting als toegankelijkheid ontbreekt. Tegelijkertijd staat de zorg onder druk: wachttijden lopen op, personeelstekorten nemen toe en betaalbaarheid staat onder spanning. Dit raakt onze doelgroep direct, want goede oogzorg en passende begeleiding zijn voor hen van levensbelang.

Ook het maatschappelijke speelveld verandert. Het traditionele verenigingsleven krijgt een andere vorm. Mensen willen zich verbinden, maar vaak anders en flexibeler dan voorheen. Vrijwilligerswerk staat onder druk, terwijl juist vrijwilligers het hart van onze vereniging vormen. Jongere generaties hebben andere verwachtingen en zoeken nieuwe manieren om bij te dragen. Daarnaast worden subsidies en andere inkomstenstromen onzeker, waardoor onze financiële positie kwetsbaar is.

Tegenover deze uitdagingen staan ook kansen. Het VN-verdrag Handicap en de European Accessibility Act bijvoorbeeld leggen vast dat toegankelijkheid en inclusie geen gunsten zijn, maar rechten. Dat geeft ons een stevig juridisch en moreel fundament om overheden, bedrijven en instellingen aan te spreken op hun verantwoordelijkheden. Bovendien groeit in de samenleving het besef dat ervaringsdeskundigheid onmisbaar is bij het maken van beleid en het ontwikkelen van diensten en producten. Juist de Oogvereniging – als onafhankelijke vereniging van en voor mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening – kan die ervaringskennis bundelen, zichtbaar maken en inzetten voor structurele verandering.

De Oogvereniging is de afgelopen jaren van betekenis geweest: van het versterken van de positie van patiënten in de oogzorg tot het vergroten van bewustwording rond leven met een visuele beperking en/of oogaandoening. Maar we zien ook dat we kansen laten liggen. We zijn aanwezig in vele overleggen, maar nog niet agendazettend of zichtbaar genoeg. We laten ons zien en horen maar vaak reactief in plaats van proactief. We zijn actief op veel terreinen, maar niet altijd vanuit de rol die het beste past bij onze positie en meerwaarde als belangen- en patiëntenvereniging. Onze informatievoorziening is waardevol, maar kan actueler, innovatiever en sterker verbonden met belangenbehartiging. En onze gemeenschap is hecht, maar mist soms de verbinding en tegelijk ook de diversiteit en vernieuwing die nodig is om toekomstbestendig te blijven.

Daarom is een nieuwe strategie nodig – een strategie die ons helpt om onze rol te versterken en ook om scherpe keuzes te maken, focus aan te brengen en wendbaar te blijven in een veranderende omgeving. We willen veel, omdat er ook veel te doen is, maar we weten ook dat niet alles kan. Realisme, focus en lerend vermogen zijn noodzakelijk om onze energie gericht in te zetten. We houden vast aan onze kerntaken: belangenbehartiging, informatievoorziening en gemeenschapsvorming. En vanuit die basis maken we bewuste keuzes, bouwen we stap voor stap en meten we de impact van wat we doen. Zo voorkomen we versnippering en vergroten we onze slagkracht.

Met deze koers zetten we een belangrijke stap naar een sterkere, toekomstbestendige Oogvereniging. De strategie versterkt onze positie en zichtbaarheid als leidende en gezaghebbende stem voor mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening. Door duidelijk te kiezen en onze inzet te richten op wat echt verschil maakt, werken we doelgerichter, effectiever en met meer impact. Zo realiseren we structurele verbeteringen en bouwen we aan een samenleving waarin iedereen kan meedoen.

Op deze pagina lees je de uitwerking van de strategie. Te beginnen met de identiteit van de Oogvereniging – met onder andere de visie, missie en kernwaarden die richting geven aan alles wat we doen. Daarna beschrijven we vanuit onze kerntaken de strategische koers voor de komende jaren: wat we willen bereiken en welke acties we daaraan koppelen. Vervolgens gaan we in op onze inzet op drie thema’s die onze doelgroep belangrijk vindt, en de resultaten die we willen realiseren. Daarna besteden we aandacht aan de interne strategie, oftewel de ontwikkeling van de organisatie zelf, en tot slot beschrijven we het financieel kader.

Tot slot: waar in deze strategie wordt gesproken over mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening, verwijst dit ook naar mensen die daarnaast een auditieve beperking of een andere beperking hebben.

Carin Hoorn
Directeur Oogvereniging

De identiteit van de Oogvereniging

Missie

De Oogvereniging komt op voor de belangen van mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening. We versterken hun positie door betrouwbare informatie te bieden, hun stem te laten horen, hen te verbinden en invloed uit te oefenen op beleid en praktijk.

Visie

Een inclusieve samenleving waarin mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening volwaardig en vanzelfsprekend kan meedoen en de best mogelijke oogzorg krijgt, toegankelijk en betaalbaar voor iedereen.

Onze visie betekent dat we niet alleen reageren op maatschappelijke ontwikkelingen, maar deze mede willen vormgeven. We willen de stem van mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening laten doorklinken in beleid, in de praktijk, in de zorg en in de manier waarop technologie wordt ontwikkeld.

Kernwaarden

Onze kernwaarden vormen de basis van hoe wij werken en hoe we willen worden gezien:

• Samen – wij geloven in de kracht van collectiviteit en werken mét en vóór mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening.
• Deskundig – we combineren ervaringsdeskundigheid met inhoudelijke kennis en maken die zichtbaar en bruikbaar.
• Betrouwbaar – we zijn onafhankelijk, open en eerlijk; wat we zeggen, doen we ook.
• Verbindend – we zoeken samenwerking, binnen en buiten de vereniging, omdat we samen meer bereiken.
• Strijdbaar – we laten niet los tot zaken structureel beter geregeld zijn.

Drijfveren

Onze inzet wordt gedreven door een aantal overtuigingen die richting geven aan alles wat we doen:

• Participatie en gelijke kansen vragen actieve inzet
  In een samenleving die is ingericht op ziende mensen, blijven mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening te vaak buiten beeld. Inclusie vraagt om bewust beleid, goede informatie en structurele aanpassing.
• De kracht van ervaringsdeskundigen is essentieel
  Mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening zijn zélf de experts van hun dagelijks leven. Hun ervaringen vormen een unieke bron van kennis en verandering – in beleid, praktijk en beeldvorming.
• Zichtbaarheid maakt het verschil
  Door zichtbaar te maken ontstaat ruimte voor begrip en actie. De Oogvereniging brengt ervaring, kennis en verhalen samen en maakt dit zichtbaar om verandering te versnellen.
• Samenwerking vergroot impact en samen staan we sterker dan alleen
  We bereiken meer als we samenwerken met anderen – binnen én buiten onze organisatie. Door verbinding en gedeeld eigenaarschap worden oplossingen sterker en duurzamer en ontstaat een krachtige beweging.
• Als wij het niet doen, doet niemand het
  Er is geen andere landelijke organisatie die de stem van mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening zo breed en direct vertegenwoordigt. Daarom nemen wij verantwoordelijkheid – strijdbaar, deskundig en verbindend.

Deze kernwaarden en drijfveren zijn niet alleen woorden, maar de toetssteen voor onze keuzes en ons handelen.

Strategische koers 2026–2030

Om onze missie te realiseren bouwen we de komende jaren, vanuit onze identiteit, aan een krachtige, veerkrachtige en zichtbare Oogvereniging. Dit doen we vanuit onze drie kerntaken belangenbehartiging, informatievoorziening & kennisdeling en ledencontact & gemeenschapsvorming.

Inhoudelijke focus: thema’s die ertoe doen

Onze inzet richt zich op drie thema’s die het dagelijks leven bepalen en die onze doelgroep belangrijk vinden. Op elk van deze terreinen zetten we verschillende rollen in: die van belangenbehartiger, verbinder en voorlichter.

De drie thema’s zijn:

• Toegankelijkheid – De Oogvereniging zet zich in voor brede toegankelijkheid, zowel digitaal, fysiek en sociaal; van websites en apps tot openbaar vervoer, sport, musea en publieke voorzieningen.
• Werk – de Oogvereniging zet zich in voor een inclusieve arbeidsmarkt met toegankelijke werkplekken, bewustwording bij werkgevers, voorkomen van uitval en passende wet- en regelgeving. Hierbij hanteren we een breed begrip van werk: we verstaan hieronder ook vrijwilligerswerk.
• Oogzorg – de Oogvereniging zet zich in voor toegankelijke en passende zorg, gebaseerd op ervaringskennis en met oog voor betaalbaarheid en kwaliteit.

• Inspelen op actualiteit – niet een vierde thema, maar er zal ook ruimte moeten zijn om in te spelen op de actualiteit en urgente ontwikkelingen die relevant zijn voor de doelgroep, zoals voor iedere belangenorganisatie geldt. Bij de inzet van capaciteit en middelen wordt rekening gehouden met de flexibiliteit die hiervoor nodig is.

Resultaat in 2030

In 2030 willen we dat:

• Toegankelijkheid meer vanzelfsprekend is in beleid, zorg en samenleving.
• Mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening eerder toegang hebben tot zorg, voorzieningen en werk.
• Onze stem als ervaringsdeskundige én deskundige belangenbehartiger gezaghebbend klinkt en wordt gehoord in politiek, zorg en samenleving.
• De Oogvereniging een gezonde, wendbare en moderne vereniging is, die diversiteit en nieuwe generaties verbindt.

Wat betekent dit concreet voor mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening, vertaald naar de kerntaken van Oogvereniging?

Organisatieontwikkeling: de interne strategie

Doel: naar een professionele en duurzame impactorganisatie

De Oogvereniging ontwikkelt zich de komende jaren naar een professionele en duurzame impactorganisatie. Dat betekent dat we zichtbaar verschil maken: in beleid, in praktijk en in bewustwording. Om dit waar te maken investeren we in onze organisatie.

De interne ontwikkeling van de Oogvereniging krijgt vorm langs een aantal duidelijke lijnen die, vanwege de samenhang, elders terugkomen in de strategie:

• Vrijwilligersbeleid – we professionaliseren de organisatie, begeleiding, scholing en waardering van vrijwilligers, zodat hun inzet duurzaam en aantrekkelijk blijft.
• Belangenbehartiging vanuit verbinding – we benutten de kracht van de leden als ervaringsdeskundigen en zorgen voor een sterke lobby en belangenbehartiging door signalen uit de praktijk daadwerkelijk door te laten werken in landelijke belangenbehartiging en omgekeerd.
• Verjonging en verbreding – we investeren in het aantrekken van jongere generaties en diverse doelgroepen, zodat de vereniging een brede afspiegeling heeft en toekomstbestendig is.
• Strategische en zichtbare communicatie – we versterken ons profiel via media, website, community’s en een betere communicatiemiddelenmix.
• Informatievoorziening & kennisdeling – we investeren in de versterking, zichtbaarheid, kwaliteit en benutting van informatie en (ervarings)kennis.
• Verenigingsmanagement – vereniging, ledengroepen, werkgroepen en vrijwilligers krijgen ondersteuning om effectief te kunnen bijdragen aan de kerntaken van de vereniging.
• Financieel fundament – we verbreden inkomstenstromen en verbeteren onze fondsen- en ledenwerving, zodat de vereniging stabiel kan opereren.
• Structuur en participatie – we herijken de gehele verenigingsstructuur, met aandacht voor nieuwe vormen en met ruimte voor ledenparticipatie.
• Verenigingsbureau – we bouwen aan een faciliterende kernorganisatie met een basis en flexibele schil die technologie en AI benut om slagvaardig te zijn.
• Digitale slagkracht – we zetten AI en technologie in voor toegankelijke functies, analyse van trends, kennismanagement en ondersteuningstoepassingen.

Realisme, focus en wendbaarheid

We willen veel, omdat er veel te doen is. Tegelijk weten we dat niet alles tegelijk kan. Daarom hanteren we een aantal uitgangspunten:

1. Vasthouden aan de kern – Alles wat we doen, toetsen we aan onze drie kerntaken: belangenbehartiging, informatievoorziening en gemeenschapsvorming. Alleen zo voorkomen we versnippering en blijven we koersvast.
2. Keuzes maken – jaarlijks stellen we een concreet jaarplan vast met prioriteiten. Activiteiten die niet bijdragen aan onze kerntaken of missie krijgen een beperkte of geen plek. Ook gedurende het kalenderjaar kunnen we daarin keuzes maken. We hanteren hierbij criteria die helpen bij het maken van keuzes.
3. Valkuilen en leerhouding – We onderkennen onze valkuilen: te veel willen doen met te weinig mensen, activiteiten laten voortbestaan omwille van traditie of betrokkenheid, onvoldoende betrekken van vrijwilligers of leden, of een te zwakke koppeling tussen praktijk en beleid. Door te evalueren en bij te sturen blijven we lerend en wendbaar. De strategie is daarbij een richting, geen dichtgetimmerd plan.
4. Faseren – we bouwen bewust in stappen en zetten ontwikkelingen in gang, niet alles tegelijk en te snel maar in haalbare fases.
5. Impact meten – we laten zien welk verschil onze inzet maakt, niet alleen hoeveel activiteiten we doen.

Monitoring en evaluatie

Om koers te houden meten we voortgang en impact jaarlijks. We kijken daarbij niet alleen naar aantallen, maar vooral naar effect. Belangrijke criteria zijn:

• Gerealiseerde beleidsveranderingen en maatschappelijke impact
• Bereik en zichtbaarheid (online en offline)
• Groei en (waar mogelijk) diversiteit van leden en vrijwilligers
• Aantoonbare inzet van ervaringskennis
• Relevante samenwerkingen en partnerschappen

Deze evaluatie doen we samen met bestuur, medewerkers én achterban op basis van meetbare doelen.

Financieel kader: van kwetsbare basis naar duurzame slagkracht

Uitgangspunt

De Oogvereniging staat aan het begin van een nieuwe strategische koers. Onze ambities zijn groot en noodzakelijk, maar ze rusten nu nog op een financieel kwetsbare basis. De huidige inkomsten zijn te beperkt, te eenzijdig en te onzeker om structureel impact te garanderen. Tegelijk verandert de financieringscontext: overheidssubsidies staan onder druk, ledenbinding is minder vanzelfsprekend en fondsen en partners vragen steeds vaker om aantoonbare impact.

Daarom is een stevige financiële basis geen luxe, maar een randvoorwaarde om als vereniging relevant en toekomstbestendig te blijven.

Koers naar stabiliteit en slagkracht

De komende jaren werken we doelgericht aan het versterken van onze financiële positie. Daarbij zoeken we balans tussen herstructureren en investeren.

1. Herijken van activiteiten, middelen en inzet

We brengen onze activiteiten en middelen in lijn met onze missie en kerntaken. Dat betekent dat we afscheid nemen van activiteiten die vooral traditiegedreven zijn of onvoldoende bijdragen aan impact. Middelen zetten we gericht in op strategische prioriteiten.
We bouwen aan een verenigingsbureau dat functioneert als een faciliterende kernorganisatie met een vaste schil en flexibele schil om wendbaar te zijn waar mogelijk.

2. Financiële stabiliteit en discipline

We ontwikkelen een bekostigingsmodel dat aansluit op de kerntaken belangenbehartiging, informatievoorziening en gemeenschapsvorming. Daarbij investeren we in:

• goede financiële processen en begrotingsdiscipline
• realistische meerjarenramingen
• een passende structuur om financiële risico’s op te vangen
• beter inzicht in kosten en opbrengsten per activiteit

3. Mix van inkomstenbronnen

Een gezonde financiële basis vraagt om een bredere mix van inkomsten. Naast contributies en instellingssubsidie gaan we op zoek naar andere inkomstenbronnen zoals:

• projectsubsidies en maatschappelijke fondsen
• structurele samenwerking met publieke en private partners, fondsen en steunstichting
• donateurswerving in de achterban
• maatschappelijke dienstverlening en producten die aansluiten bij onze missie (bijvoorbeeld trainingen, kennisdeling of digitale tools)

4. Transparantie en vertrouwen

We werken met duidelijke begrotingskaders en rapporteren transparant over de inzet van middelen en resultaten. Daarmee bouwen we vertrouwen bij leden, partners en financiers.

Samenhang met organisatieontwikkeling

Het financieel kader is onlosmakelijk verbonden met onze interne strategie. Investeren in vrijwilligersbeleid, (strategische) communicatie, innovatie en ledenparticipatie kan alleen vanuit een gezonde basis. Omgekeerd levert een sterkere organisatie ook meer kansen op voor nieuwe inkomsten en partnerschappen.

Stip op de horizon – 2030

In 2030 wil de Oogvereniging het volgende hebben bereikt:

• een stabiele en diverse inkomstenmix
• voldoende reserves om schokken op te vangen
• een financieel fundament dat innovatie en groei mogelijk maakt
• het vertrouwen van leden, overheid, fondsen en partners dat wij middelen effectief en transparant inzetten

Conclusie

De uitvoering van onze strategie staat of valt met financiële continuïteit. Dat vraagt om bewuste keuzes: afbouwen waar dat nodig is, investeren waar dat kan. We weten dat dit een groeipad is en dat niet alles tegelijk lukt. Maar door stap voor stap te bouwen aan stabiliteit en slagkracht, zorgen we dat de Oogvereniging ook morgen en overmorgen een sterke en zichtbare stem blijft voor mensen met een visuele beperking en/of oogaandoening.

Samen maken we zichtbaar het verschil – in beleid, praktijk en bewustwording